<< محور برنامه ریزی دوره اول دبیرستان روشنگران >>
محور اول : سریعتر شدن آهنگ رشد جسمی
محور دوم : ورود به مرحله تفکر انتزاعی
محور سوم : ویژگی های اجتماعی عاطفی
محور چهارم : ویژگیهای اخلاقی اعتقادی
سریعتر شدن آهنگ رشد جسمی و جنسی و تغییر در تناسب و تعادل بدن
بلوغ در لغت به معنی رسیدگی و پختگی است و مشخصه دورانی از زندگی محسوب می شود که خود از دنیای کودکی فاصله می گیرد و در مسیر تکامل جسمی و روحی قدم بر می دارد . اهمیت این دوره کوتاه اما سرنوشت ساز در زندگی فردی و اجتماعی انسان بقدری است که تحقیق و بررسی درباره آن به گواهی تاریخ مکتوب به اعصار گذشته حیات بشر باز می گردد. از آشکارترین تظاهرات دوره نوجوانی رشد سریع جسمی می باشد که بیشتر ناشی از ترشح غدد داخلی و هورمونهاست. این امر دانش آموز پر جنب و جوش دوره قبل را به نوجوانی خستگی پذیر مبدل می سازد. فلذا ورزش عاملی می گردد که جسم دانش آموز همواره با فکرش رشد کند، در
مورد تأثیر ورزش در رشد و پیشرفت، سلامتی و آمادگی جسمانی نوجوانان تحقیقات متعددی انجام شده است. رشد متقابل دستگاه عصبی و دستگاههای حرکتی با یکدیگر در ارتباطند و هر چه ارتباط دستگاه عصبی با دستگاههای حرکتی بیشتر و گسترده تر شود. حرکات پیچیده شکل گرفته و هدفمند می شوند، ورزش بر روی رشد ذهنی و آمادگی جسمانی همچنین نشاط دختران دانش آموز تأثیر بسزایی دارد دخترانی که ورزش می کنند نسبت به دیگر همسالانشان دارای اعتماد به نفس بالاتر و بدنی انعطاف پذیرتر هستند.
برنامه ریزی آموزشی بر اساس اندیشه و تفکرات مناسب با دوره اول گذر از مرحله تفکر انضمامی و ورود به مرحله تفکر انتزاعی دانش آموزان دوره متوسطه 1 یعنی سن بین 13 تا 15 سال در حال تکمیل ساختمان ذهنی خود هستند و اغلب صاحبنظران سنین چهارده یا پانزده سالگی ( پایان دوره اول ) یک واحد تکمیل ساختمان ذهنی می دانند و معتقدند نوجوانان در این سن از لحاظ ابزار ذهنی به حداکثر تحول عقلی خود می رسند لذا برنامه ریزی آموزشی در این دوره از اهمیت بسزایی برخوردار است و روشنگران در این راستا برنامه ریزی خود را بقرار زیر انجام می دهد.
اندیشیدن، بالاترین فعالیت ذهنی انسان است. تمامی دستاوردهای بشر، محصول اندیشه اوست. تکامل فرهنگ، هنر، ادبیات، علوم و فنآوری، همگی نتایج اندیشه انسان است.
اندیشه و عمل، تفکیک ناپذیرند. آنها در واقع دو روی یک سکه هستند. تمامی اعمال عمدی، از اندیشه آگاهانه آغاز می شود. برای شروع هر کاری، و قبل از انجام آن، می باید آنرا از دریچه ذهن خود ببینیم، می باید آنرا تصور و در مورد آن فکر کنیم. تمامی خلاقیت های انسان، اعم ازهنری، علمی، ادبی و غیره، قبل از اینکه در زندگی به واقعیت تبدیل شود، در ذهن خلاق انسان تولید می گردد. هدف این است که به جایی برسیم که فقط با اندیشیدن حل مشکل کنیم. به عبارت دیگر؛ اندیشه با بروز مشکل شروع می شود و با رسیدن به راه حل پایان می پذیرد. بنابراین، اندیشه ابزاری برای تطبیق انسان با پیرامون فیزیکی و اجتماعی اوست.
به اعتقاد بلوم پدیدار شدن عاطفه منفی در دروس خاص مثل ریاضی به مرور زبان به پدید آمدن عاطفه منفی نسبت به مدرسه منجر خواهد شد و چنانچه این وضع ادامه یابد سبب پدید آمدن مرحله حادتری می گردد که حاکی از تصورات کلی فراگیر نسبت به ناتوانی او در زمینه یادگیری است لذا ما معتقدیم که : در تدریس ریاضی اگر معلم انگیزه فکر کردن و لذت بردن را به کار گیرد با این شیوه به دانش آموز توجه داده می شود که ریاضیات بیشتر علم زندگی است تا درس خاص و رنگی خاص.
در بیشتر محیط های آموزشی کشور رسم بر این است که معلمان مسائل را برای دانش آموزان حل کنند و دانش آموزان هم وظیفه دارند راه حل آنان را پی بگیرند. چنین شیوه ای سبب می شود دانش آموزان بیشتر به حفظ کردن فرمول های حل مسئله بپردازند و برای رفع این مشکل لازم است:
در قرن حاضر اگر کسی زبان (بین المللی )و کامپیوتر نداند بیسواد است.
ضرورت آموزش کامپیوتر
امروزه دانش و اطلاعات شاه کلید دستیابی به بهره وری ، رقابت ، ثروت و رفاه است به همین دلیل کشورها برای توسعه سرمایه انسانی بر روی راهبردهایی به منظور افزایش دسترسی به آموزش با کیفیت تر متمرکز شده اند امروزه نیاز به همگام شدن با تحولات و دستاوردهای فن آوری و علوم بشری یک نیاز ضروری برای آموزش و پرورش ماست و همچنین پژوهشهای کنونی نشان می دهد که استفاده ازکامپیوتر می تواند به درک دانش آموز از خود و پذیرش بهتر جامعه کمک کند. لذا مدرسه در نظر دارد از کلاس های تضمینی آموزش رایانه دوره (ICDL) مؤسسه معتبر استفاده نماید و با کسب موفقیت در هر دوره، مدرک بین المللی را به دانش آموزان عزیز اعطا نماید.
ضرورت آموزش زبان
امروزه با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده تر شده و پاسخگویی به این نیازها اوضای نیازهای پیچیده نیز احتیاج به علوم و فنون پیشرفته تری دارد که تنها با یادگرفتن یک زبان به خیل عظیمی از اطلاعات در پهینه ی اینترنت دسترسی پیدا می کنیم. یادگیری یک زبان بین المللی یک نیاز منطقی در عصر انفجار اطلاعات و معاملات اقتصادی است که این نفش در دنیای امروز به زبان انگلیسی واگذار گردیده است ، که زبان علمی همه دانشمندانی است که می خواهند در سطح دنیا تبادل افکار کرده و دریافته ها و دستارودهای یکدیگر با هم مشارکت علمی داشته باشند و در همایش های بین المللی شرکت کنند. یادگیری زبان انگلیسی بعنوان ( زبان دوم ) و درعین حال بین المللی مستلزم پیشرفت در چهار مهارت اصلی – مهارت گفتاری – مهارت شنیداری- مهارت خواندن و مهارت نوشتاری است. حدود 80 % اطلاعات رایانه و صفحات اصلی سایت ها به انگلیسی پردازش می شوند . یادگیری فنون رایانه برای افرادی که به انگلیسی تسلط دارند فوق العاده راحت است. انگلیسی را نمی توان از روی یک کتاب یاد گرفت بلکه مانند رانندگی ، انگلیسی را باید بکار برد تا آموخت و آن را بصورت همزمان در چهار مهارت گفتاری ، شنیداری ، خواندن و نوشتاری پیش برد . در این راستا مدرسه در نظر دارد از کانون زبان جهت تشکیل کلاسهای فوق برنامه استفاده نماید این گونه انگلیسی کاربردی تر شده و بیشتر در ضمیر ناخودآگاه دانش آموزان نفوذ خواهد کرد تا آنجا که حتی برخی از فرازهای علوم به زبان انگلیسی به دانش آموزان تدریس شود.
ایجاد خلاقیت
خلاقیت، عبارت از قدرت استدلال، درک سریع مفاهیم و حافظه قوی در دانش آموز خلاق می باشد. شاگردان خلاق لزوما در آزمون های هوشی نمره چندان فوق العاده ای کسب نمی کنند. اما در آزمون های مربوط به سنجش مهارت های تفکر واگرا نمره بالایی به دست می آورند. بنابر این فقط اشخاص تیز هوش نیستند که می توانند خلاق باشند ، بلکه با هوش متوسط هم می توان خلاق بود. از آنجا که دانش آموزان مدت زیادی را در مدرسه سپری می کنند و تجارب زیادی را در مدرسه فرا می گیرند، می توان مدعی شد آموزش و پرورش و مدرسه، نقش مهم و اساسی در تحقق خلاقیت در دانش آموزان بر عهده دارند. از این رو مدرسه باید سعی کند به طرق گوناگون زمینه های پرورش و بروز خلاقیت در دانش آموزان را فراهم آورد.
تحقیق و پژوهش و خلاقیت در روشنگران
برخی از روش هایی که روشنگران برای پرورش خلاقیت دانش آموزان از آن بهره می گیرد :
همایش علوم و تکنولوژی گروه آموزشی روشنگران در راستای اهداف سازمان یافته مبنی بر تحقیق و توسعه و کاربرد انرژ یهای منابع انسانی، فعالیت خود را در زمین هی پتانسی لسنجی جامع هی دانش آموزی، و با توجه به تجربیات علمی و اجرائی برگزاری موفق 12 دورۀ همای ش علوم و تکنولوژی دانش آموزی، اقدام به برگزاری سیزدهمین همایش می نماید، تا با جذب دان شآموزان خلاق، متفکر و پژوهشگر و جمع آوری تجارب دانش آموزی محیطی مناسب را به منظور تشویق و ترغیب دانش آموزان جهت ارائه مقالات پژوهش ها و طرحهای جدید ایجاد نماید. اساتید و دبیران مرکز آموزشی روشنگران با استفاده از فنون خاص روانشناسی تدریس، و به چالش کشیدن موضوعات و مفاهیم درسی، دانش آموزان را در تدریس مشارکت داده و ذهنها را خلاق نموده و سپس آنان با جمع بندی افکار و نظرات و دانست ههای خود م یآموزند که چگونه ف نآوری را در جهت کسب علم و آگاهی، کاربردی سازند. همچنین ما م یتوانیم از ابتدای یک پروژه تحقیقاتی تا به انجام رسیدن آن مهارتهایی از قبیل تفکر، استدلال، بحث، احترام به نظرات دیگران، نق دکردن نظرات یکدیگر، تصمیم گیری و نتیجه گیری و ….. را نیز در دانش آموزانمان تقویت نمائیم. جهت دستیابی به این مهم و نتیجه گیری هر چه بهتر، این کار به صورت یک پروسه طولانی مدت از مهرماه آغاز و در اردیبهشت به نتیجه خواهد رسید.
در طول این مدت دانش آموزان به گرو ههای چند نفره تقسیم شده و از میان آیتم های تحقیقاتی که خود آنان پیشنهاد و توسط اساتید راهنما منتخب می گردد موضوع را بر اساس علائق و استعدادهای خود انتخاب و با همراهی اساتید راهنما و هدایت دبیر پژوهش و مشاوران آموزشی، با رو شهای تحقیق میدانی و کتابخان های آشنا شده و ضمن مراجعه به مراکز مربوطه مختلف و استفاده از سایتهای اینترنتی و کتابخان هها و … کار خود را به نتیجه می رسانند و جهت ارائه در همایش آماده می شوند. ضمنا معمولا در ماه آبان و آذر فراخوان مقالات تحقیقاتی به مدارس و مراکز آموزشی این منطقه و مناطق همجوار ارسال شده و پس از داوری توسط اساتید متخصص در شورای پژوهشی و با توجه به جمع آوری نظرات و نتیج هگیری مطالب ارائه شده امکان شرکت دانش آموزان مدارس دیگر نیز در همایش علوم و تکنولوژی روشنگران فراهم می گردد. همایش علوم و تکنولوژی دانش آموزی روشنگران هر ساله با اهداف ذیل برگزار می گردد :
آشنایی دانش آموزان با روش و فنون مطالعه و تحقیقات علمی و پژوهشی
الف) ویژگی های عاطفی
ب) ویژگیهای اجتماعی
در این راستا مسئولین به کمک گروه مشاورین روشنگران با برقرار کردن روابط عاطفی و دوستانه بستری مناسب جهت ایجاد محیطی سالم بر اساس رشد فکری آنها می نماید.
آنچه که روشنگران با استفاده از اساتید مجرب روانشناس و انتخاب همسالان مستعد و مناسب با خانواده های محترمشان تدارک دیده است:
بسیاری از مردم و به خصوص جوانان ، چنین می پندارند که دینداری با زندگی شاد منافات دارد و کسانی که دیندارترند، از شادی کمتر در زندگی برخوردارند و کسانی که به احکام و آموزه های دین کمتر پایبندند ، در بهره برداری از لذت ها و شادی های زندگی ، آزادی بیشتری دارند . آیا این پندار ، صحیح است و اساساً این پندار از کجا شکل گرفته است و منشأ آن چیست ؟
قلب نوجوان همچون زمینی خالی است هر بذری که در آن افکنده شود می پذیرد. پس پیش از آن که سخت گردد و فکرش مشغول باید به ادب و تربیت او مبادرت کرد. بدون تردید همه انسانها به طور فطری استعداد و گرایش به دین دارند ، اما آنچه درباره نوجوانان مهم است ، چگونگی روشهای آموزشی و نحوه ارائه وانتقال این ارزشهاست. نوجوانان در این دوره سعی می کنند هر چیزی راا ز نو ارزیابی کنند و به تدریج در جهت تشخص طلبی اخلاقی گام بر دارند. آنان مایل هستند که درباره معنی حیات به اعتقادی مستحکم برسندا ز این رو فلسفه زندگی قانع کنندها ی نیاز دارند. همچنین مسائل مذهبی، سیاسی، ا جتماعی فکر نوجوانان را مشغول می کند وا زا ین رو روشنگران در جهت کسب مهارتا ندیشه و تفکر درجهت ارائه راهکارها و راهبردهای صحیح اعتقادی و ارائه الگوهای صحیح دینی و تعبیر درست از دینداری و نه صرفا شعارهای بی محتوا گام بر می دارد.
ما معتقدیم هر قدر شخصیت الگوهای تربیتی و پرورشی برای دانش آموزان ، محجوب ودوست داشتنی باشد ، تأثیرپذیری آنها افزایش می یابد. روشن است که هرگز نباید به اجبار و تحمیل و فشار، دانش آموزان را به انجام فریضه ای خاص وادار کنیم. در عوض شایسته است بیشا ز هر چیز، جاذبه های رفتار خود را در بیان ارزشها، با فراهم کردن مقدمات امور دینی افزایش دهیم. اگر چنین فضایی بر مدارس حاکم باشد ، روحیۀ معنوی دانش آموزان افزایش می یابد و در محیط دینی مدرسه ارتباط شوق آمیز همسالان گسترش پیدا می کند. بایدا ز وسایل و ابزار مناسب استفاده کرد و محیط های دینی مدارس را آراسته و جذاب کرد. معنى صحيح و درست ديندارى، باور به آموزه هاى اعتقادى دين و پايبندى به مقررات، احكام و ارز شهاى دينى است. منظور ما از دين، اسلام ناب و حقيقى است، که همان اسلام ناب محمدى صل ىا للهعلي هوآله است که موجب تأمين سعادت انسان و نشان دهنده راه خوشبختى حقيقى است و سعادت و خوشبختى است كه شادى حقيقى و ماندگار را براى ما به وجود مى آورد، بنابراين، ديندارى درست نم ىتواندبا شادى حقيقى، ناسازگار و متضاد باشد.
شادى،همان حال خوش، انبساط خاطر و احساس مثبت و خوبى است كه هر كسى آن را تجربه كرده است. شنيدن خبرى مسرت بخش، به دست آوردن موفقيتى برجسته، قرار گرفتن در موقعيتىل ذت بخش، مشاهده صحن هاى غرور آفرين، همه و همه، موجب خوشحالى و شادى خاطر انسان م ىگردد؛ اما همه شادى ها به كي اندازه براى ما مهم ومطلوب نيست. دانشجویي كه براى به دست آوردن موفقيتى علمى در حال پژوهش ومطالعها ست، به راحتى ا ز بسيارى خوش ىها و شاد ىهاى گذرا چشم م ىپوشد تابه خوشحالى و شادى ناشى از آن موفقيت علمى دست يابد. كارگر يا كارمندى كه براى تأمين معاش خود و فراهم كردن زندگى راحت و شاد، تلاش فشرده و خسته كنند هاى را انجام مى دهد، در اين راه از بسيارى از لذ تها وشاد ىهاى زودگذر چشم م ىپوشد و حتى سختی ها و رن جها ني را تحمل می كنند.بنابراين، بديهى است كه براى به دست آوردن لذتهاى بزر گتر و شادی هاى ماندگارتر، بايد از لذ تها و خوشی هاى كوچ كتر و پس تتر، صرف نظر كرد. دين به ما توصيه م كىند كه در مواجهه با یکديگر، چهر هاى بشاش و شاد داشته باشيم و حتى اگر اندوه و غص هاى هم در درون ما وجود دارد، آن را به رخ ديگران نكشيم و كام ديگران را تلخ نكنيم. به هر حال، ديندارى به معنى صحيح و جامع آن، منافاتى با زندگى شاد به معنى درست و عميق آن ندارد؛ ولى نگاه و تعريف ما از زندگى شاد هم بايد روشن شود تا پاسخ اين پرسش كامل گردد.
سه اصل مهم در شادي:
نتيجه :
اگر زندگى شاد را براى خود و ديگران با اين سه اصل، تطبيق دهيم و درصدد تأمين آن باشيم، ديندارى، نه تنها مانع آن نيست؛ بلكه فراهم كننده و تسهيل كننده آن است.
مهمترین تکلیف اسلام
نماز اساسی ترین رشته الفت و عالی ترین عامل محبت بین بندگان و حضرت حق است، نماز نعمت بی انتهای پروردگار است که با آن انسان در غربتکده ی دنیا طعم شیرین وصال را می چشد، نماز تشکر از خالق به زبان مخلوق در برابر نعمت های بیکران او به زبان مخلوق در برابر نعمت های بیکران او به الفاظ خداوند است. نماز واسطه ی عملی است که تمام هستی انسان را به ملکوت هستی پیوند می دهد و به مانند آن برنامه ای را برای
ارتباط دادن آدمی به حق و حقیقت نمی توان یافت. در قران مجید است که: نماز را به پای دارید، زکات مال بپردازید و در عبادت حضرت دوست با خدا پرستان حقیقی دمساز شوید. (بقره : 43 ) بیاد آرید آن هنگام را که از شما بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را ستایش و بندگی نکنید و در حق پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران نیکی نمائید و با زبان خوش با مردم سخن گوئید و نماز را به پای دارید و زکات مال بپردازید (بقره : 283)
ارزش و عظمت نماز
بی تردید ، درمیان عبادات و مسائل معنوی و ملکوتی ، نماز از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است و به همین دلیل در دین ما سفارشات زیادی در ارتباط با برپا داشتن نماز شده است. نماز در زندگی و حیات انسان به اندازه ای ارزش دارد که اولیای الهی برای یک لحظه از آن غافل نبودند و از هر راهی که ممکن بود دیگران را هم به این عبادت ملکوتی تشویق می کردند . نماز با اینکه به غیر مکلفّ واجب نیست ولی به خاطر ارزش و اهمیتی که دارد امامان معصوم دستور می دادند که فرزندتان را از هفت سالگی به جهان نماز ببرید و آنان را به سفر در این عرصه گاه معنوی تشویق کنید . قرآن به عنوان کتاب هدایتگر مسلمانان، تأکید بر اقام هی نماز، مخصوصا توسط جوانان و نوجوانان دارد و خداوند نماز را بر جوانان واجب کرده است. با خواندن نماز، انس با خدا و ارتباط با خالق هستی افزایش م ییابد. نماز معراج مومن است. جنبه سازندگی و بازدارندگی نماز، یکی از ابعاد مهم نماز است که انسان را از بدی و فحشا باز م یدارد. مقام و منزلت نماز، چنان است که چهر هی ائمه معصومین در هنگام نماز تغییر رنگ م یداد. نماز انسان را در بعد سیاسی در جهت دفاع از حقوق خود و مسلمین بیدار م ینماید. نماز به انسان نظم میدهد و زندگی را هم از جهت ظاهری و هم از جهت باطنی دارای اصولی منظم و شایسته م یسازد. نماز به انسان قدرت بی نهایتی اعطا م یکند که هرگز در برابر قدرتهای کاذب و کافر سر تعظیم فرود نیاورد. و در نهایت نماز آرام شدهند هی قلبهاست. اینک که نماز این گونه روح پرور و انسان ساز است ، باید پرسید چه کنیم تا دانش آموزان و نوجوانان از این عطیه ی الهی بهره مند شوند و جان و روح خویش را در زلال نماز شستشو دهند. قطعا عملکرد و برخورد خانواده در مورد نماز خواندن فرزندانشان بسیار مهم است ، اینکه در خانواده نماز در چه جایگاهی قرار دارد و پدر و مادر چگونه نماز می خوانند و چه برداشت و تفسیری برای فرزندشان از نماز دارند . در این ارتباط مدارس نیز مسئولیت دارند با ایجاد فضایی مناسب و توجه به اجرای صحیح نماز و برگزاری سمینارها و میزگردها و برگزاری کلاسهای مناسب جهت ترویج دین داری و بدون اجبار به نماز و با تشویق دانش آموزان تفسیر صحیحی از نماز ارائه و توجه دانش آموزان را به این امر مهم جلب نماید. بر پا داشتن نماز یعنی وقتی ما نماز می خوانیم، به خودی خود از انجام کارهای ناپسند و زشت خودداری کرده و اینگونه نماز گزاردن سبب ایجاد آرامش و کاهش استرس و تمرکز و یادگیری قویتر می گردد.
دبیرستان روشنگران برای دستیابی به این مهم راهکارهای زیر را مد نظر قرار داده است:
دبیرستان روشنگران سمینار حجاب و نماز را با هدف:
در جهت برگزاری این سمینار دانش آموزان موظف به تحقیق و بررسی در رابطه با سوالات مطروحه در تقویم اجرایی می شوند و پژوهشهایی در ارتباط با انواع حجاب در ادیان مختلف و هم چنین چگونگی ارتباط با خداوند در دیگر ادیان انجام می دهند. و با بررسی این پژوهشها نهایتا در روز سمینار و با برگزاری میزگرد حجاب و نماز توسط خانم دکتر حسینی « مدرس و مشاور دانشگاه تهران » ضمن جمع بندی افکار ، نظرات و تحقیقهای خود به نتایج مورد نظر از جهت دین اسامی دست می یابند ، آنچه که در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد احساس رضایت از رسیدن به نتایج عرفانی و استدلال عقلانی در امور دینی توسط خود دانش آموزان است و درنهایت اهداف بدست آمده از طریق فوق برای یک عمر دانش آموزان را بیمه نموده و باعث می شود که در سالهای آتی و در میان جامعه در گردباد شبهات و معایبی که دین ستیزان از این دو امر واجب اسلامی « حجاب و نماز » بوجود می آورند ، در امان بمانند. دبیرستان روشنگران به عنوان اولین برگزار کننده طرح همیار حجاب و نماز تصمیم گرفت با آموزش دانش آموزان در بر طرف کردن شبهات که دشمنان دین به آنها دامن زده و باعث گمراه کردن نسل جوان می شوند ، کاری شایسته انجام دهد.